2017 | vontrompka

notes indyjski

9

sobie samemu ku przytomności za kilka lat; ale może i kogoś to zainteresuje.

byłem w Indiach już czwarty raz, drugi raz na północy. zacząłem czternaście lat temu, właśnie na północy i chyba coś się od tego czasu zmieniło – albo obiektywne otoczenie, albo oko obserwatora, albo jedno i drugie.

obserwator doznaje, że jest jakby mniej nachalnie napastowany i mniej agresywnie próbuje się go oszukać; możliwe, że obserwator mniej się przejmuje, a więcej ignoruje. jeszcze siedem lat temu było w nim więcej złości, złość jest atrakcyjnie elokwentna, ale czy na pewno mądrzejsza. nazwijmy to mądrością etapu.

a otoczenie: statystyki mówią, że pekab rośnie tu stale o tłuste 7% rocznie, wzrost populacji pożera z tego 1 punkt, ale i tak zostaje tyle, by przez te czternaście lat podwoić gospodarkę i to z górką. to nadal bardzo biedny kraj, ale jednak sporo bogatszy, niż na początku wieku. może nie trzeba tak zażarcie walczyć o chleb? nędzarzy ponoć ubyła połowa.

(it’s globalizacja, folks)

ale nadal to kraj ciężkiej, masowej pracy ręcznej i nożnej. ryksze osobowe [1], ryksze towarowe [2], wytwórnie pokarmów [3], farbiarnie [4], zakłady krawieckie [5]… obok zaparkowanych wytworów najnowocześniejszej technologii znanej ludziom – człowiek na palenisku wytwarza rondelki [6]. groszowa gospodarka – skazana na zagładę? a może – nie?…

śmierdzi uryną, to nadal główna nuta z indyjskiej gamy perfum. mężczyźni szczają w każdym zaułku [7], osobliwością są delijskie urynały ufundowane na środku chodników (chodników?!).

i jest brudno, praktycznie nie ma miejsc po prostu czystych, są najwyżej obmiecione, chyba nikomu to specjalnie nie przeszkadza, choć do dbania o czystość zachęca się z pomocą wszechwidzących okularów Gandhiego. [8]

byłem w miejscu tak brudnym, że nie mogłem go sfotografować, bo porzygałbym się, gdybym później zobaczył zdjęcie.

plastik, zwały plastiku generowane pracowicie codziennie przez przeszło miliard konsumujących bez przerwy a to czipsy, a to chrupki, a to herbatniczki, a to thali na wynos. plastik walający się i spalany wprost na ulicach; o smogu wspomnę tylko tyle, że na powrót do Polski cieszyłem się jak na wyjazd do sanatorium.

to może być skutek braku odpowiednich nawyków, może łoteweryzmu, ale może też – autentycznej biedy, i to biedy podwójnej. raz, bo wciąż ubodzy są ludzie, dwa, bo niezasobne jest państwo, ściągające niewiele (procentowo) podatków, zbiurokratyzowane i skorumpowane. brak możliwości, by zbudować skuteczny system dbający o jakość życia wszystkich; okazuje się, że dobre powietrze dość trudno sobie kupić.

a każdy chce konsumować i żyć tak Godnie, jak Ty, do czego trzeba licznych kilowatogodzin. (it’s globalizacja, folks)

Indie, te zurbanizowane, przypominają jakieś podwarszawskie miasteczko, zbombardowane, częściowo odbudowane i znów zbombardowane, a potem umajone gdzieniegdzie krzykliwą folią reklamową. i nigdy mało kolorów, gradientów, fontów, cieni. musi być ślicznie. i jest. [9] a wśród tego piękna przechadzają się krowy, świnie i psy i pożerają, co tam z tego marketingu spadło. duże miasta różnią się od małych na ogół odległościami, na jakie to wszechmiasteczko się rozpełza.

dopiero przy wielu, wielu milionach następuje jakieś przejście fazowe, wymuszone głównie potrzebami komunikacyjnymi i reprezentacyjnymi. (Delhi zbudowało sporą sieć metra głównie już po mojej pierwszej wycieczce.) [10]

obiecuję, że nie będę już narzekał, że Polska jest brzydka.

przynajmniej przez tydzień.

ale przecież są i perły; trochę prawdziwego, starego piękna, jakoś nierozszabrowanego w ciągu stuleci (w tym: przez Brytyjczyków zamieniających zabytki północy w koszary) [11] [12] [13].

ruch uliczny niebywały, intensywniejszy chyba niż kiedyś. zachwyca, jak w każdej sekundzie, bez przerwy, setki uczestników negocjują między sobą wektory prędkości, jednocześnie pisząc smsy (tak, na motocyklu, co się dziwisz) i slalomując między krowimi gównami, w zasadzie bezkolizyjnie. decyduje masa poruszającego się obiektu.

przy czym oficer policji przechodzący przez jezdnię stanowi ekwiwalent trzech ton.

a park maszynowy unowocześnia się; pojawiają się e-tuktuki (swoją drogą, słowo tuktuk nie funkcjonowało tu jeszcze siedem lat temu; turyści musieli przywlec z Azji Płd-Wsch) dopiero pod koniec trafiłem na stadko ambassadorów – gatunek zdecydowanie na wymarciu. [14]

i hałas, HAŁAS wszędzie. klaksony, muzyka, głośne rozmowy. hałas, smród, przyprawy, oni tu muszą mieć nieco przytępione zmysły.

bo przyprawy, jedzenie, za każdym razem to samo, kilka dni entuzjazmu zakończonych awersją na sam zapach. w poszukiwaniu kalorii dawno nie wchłonąłem tylu bananów i nie wypiłem tyle coca coli. po paru dniach przerwy można nieśmiało wrócić do tych wszystkich przearomatyzowanych i przetłuszczonych sosów i papek.

(wbrew mitom większość mieszkańców Indii jada mięso.)

nieuchronna naskórkowość kontaktu: turysta skazany jest na rozmowy z nagabywaczami, handlarzami, hotelarzami i sprzedawcami jedzenia. poza tym trafiają się schematyczne dość rozmowy z przypadkowymi współpasażerami szlifującymi angielski, a tylko z rzadka zdarza się wymiana ciut wnikliwsza.

gdy wtem zaczepia nas bikanerzanin po pięćdziesiątce, jedyny Gypsy in town, i oprowadza nas po swoim mieście i swoim życiu, przedstawiając nas swojemu mistrzowi, przyjaciołom i córce, a ta prezentuje nam szkołę, w której uczy. w zamian mamy przesłać mu zdjęcia, które z nim zrobiliśmy. bardzo miłe pół dnia. [15]

usłyszałem od niego, a czytam to również w nagłówkach indyjskich gazet (dziś i kiedyś), że Indie praktycznie dogoniły już Amerykę – technologicznie i militarnie.

jedynie demokrację muszą jeszcze dopracować…

w ogólności stykaliśmy się z życzliwością, sympatią, ciekawskością. nie czuć agresji wobec intruza – turysty. hello! how are you! which country! aaa, Poooland!

jakieś wnioski o mentalności Hindusów może sugerować telewizja, a szczególnie opery mydlane, programy rozrywkowe i reklamy, ale, po pierwsze, wnioskowanie o stanie umysłów odbiorców na podstawie samej tylko topornej gry i oczywistych slapstików, bez znajomości języka, jest nieco ryzykowne, a po drugie, czy na pewno można powiedzieć coś sensownego o Polakach na podstawie tvx gdzie x = p lub n. no może i można…

niezbędna uwaga: wszelkie generalizacje o Hindusach są równie mądre, co stwierdzenia w rodzaju “Polacy to katolicy i kochają rodzinę”. ale: są nieuniknione w takim opisie lo-res, wnioskowanym z niewielu w sumie przeżytych detali. podkreślam tylko, że to mój własny wywar, nic naukowo obiektywnego.

po czwartej wycieczce nie odważyłbym się powiedzieć, że znam i rozumiem Indie.

wciąż wzbudzam niebywałą sensację, zwłaszcza w mniejszych miastach, i bywam atrakcją większą niż kilkusetletni zabytek: pojawiłem się pewnie w paruset kopiach na fejsbukowych selfiesach robionych po prośbie albo z nieśmiałego biodra (nigdy nie odmawiam, zawsze się uśmiecham). ale rozmów w trakcie przemieszczania się pociągami jest mniej. młodsi są online, z nosami w komórkach.

mimo onlajnowości to chyba nadal kultura kontynuacji, a nie zerwania. rodzina, kasta, to ma znaczenie. młodzi mówią wprost, że ufają starym, kiedy ci dobierają im małżonków (różnica pokoleń to nie różnica światów!). ale: w wielkich miastach jest coraz więcej pozakastowych love-marriages. a ci, którym życie się aranżuje, romansują. chyba raczej przed, niż na boku.

swoją drogą, jak śmieszny jest burzący się przeciw tym zwyczajom Europejczyk z tym swoim dziecinnym złudzeniem sprawczości (ja sam!). losowość daje większe poczucie kontroli nad losem.

właśnie, Europa; widziana stąd Polska to bogaty i komfortowy kraj, w istocie niemal Niemcy, z trzeciorzędnymi problemami, które chyba z nudów sam sobie narzuca (choroba autoimmunologiczna?). oczywiście nikt z niczym Polski nie kojarzy.

religia; z rozmów i obserwacji wynika, że ludzie serio kultywują rytuały, odwiedzają świątynie, składają ofiary [16], bogowie pojawiają się w serialach i na wygaszaczach komórek. obok hinduizmu intensywny islam. religia wpleciona jest w życie, traktuje się ją jak coś oczywistego, stąd dość swobodne zachowanie w świątyniach. mogę to tylko obserwować z zewnątrz, nie wiem, na ile wystarcza to ludziom do ogarniania nieuchronnie nowocześniejącej rzeczywistości i do zdobywania poczucia kontroli nad nią; zdaje mi się, że to nadal bardzo żywy i szczery nurt, nie tak pusto obrzędowy i narzędziowo polityczny, jak zazwyczaj w Polsce. ale czy to dobrze, to też nie wiem.

(oczywiście, ludzie zachodni mają swoje skróty, pozwalające ogarniać świat przy możliwie nie za dużym wysiłku, choćby pseudomedycynę, pseudoekologię, pseudokibicowanie…).

ale gdybym, ja, zachodniak, miał już szukać jakiejś świętej duchowości, to chyba po prostu zamknąłbym się w domu z właściwą książką, niż pakował się tu. mam nieodparte poczucie blagi, naciągactwa; jeśli bywają Hindusi ironiczni, to chyba są to bramini ssący kasę od Poszukujących.

jak dożyję, to wrócę.

270217 0906

wycieczki

17 Indie

w połowie podróży za bezkres

?

co się stało? przepraszam, pomyślałem o Polsce. (obrazek o rżnięciu)

210217 0659

jotpeg.gif

manekindie

?

dla osób niemanekinofobicznych, a do takich zalicza się autor tych słów, Indie są jak sklep z sukniami balowymi dla młodej dziewczyny (tu i tu są manekiny!). obok wielu wcześniej znanych gatunków, jak: spuchłoszyje, złamanokarkie, żyrafowate, wklęsłogębe, bucogębe, beztyłoczaszkie czy trądawe – udało się w ostatnich dniach zidentyfikować kilka ciekawych okazów niebadanego wcześniej gatunku – zadzierzgliwców.

150217 1546

wycieczki

17 Indie

12195 do Dżajpuru

?

Dausa, jak mówi google, zamieszkiwana była sześć lat temu przez 85960 ludzkich istnień, z których każde ma swój wszechświat i pępek.

na pewno nie słyszeliście o Dausie. ja też nie.

przystajemy w Dausie i zaraz jedziemy dalej odizolowani puszką pociągu, rezonującą kół stuk i gwar hinduskich small-talków.

cała Ziemia jest upstrzona takimi Dausami i już od tego może zakręcić się w głowie, ale prawdziwa trwoga ogarnia przecież na myśl, że cały kosmos jest upstrzony takimi Ziemiami.

trzy minuty w Dausie, przez od nowości niemytą szybę Ajmer Expressu, film barwny, dźwiękowy, krótki i bez pointy, jak życie.

150217 0617

wycieczki

17 Indie

oko za ząb

?

totalnie bym im zaufał!
eye and dental center

i jemu też
war against global terrorism. m.s. bitta

110217 0624

wycieczki

17 Indie

figowiec

?

w Alejach Damasceńskich

080217 0910

jotpeg.gif

analiza roraty pozytywnej

?

w związku z zawierzeniem spółki opatrzności otrzymujemy pytania: trzymać czy sprzedawać. nasza rekomendacja: modlić się

070217 2116

jotpeg.gif

lechonauci

1

tato, znasz jakichś polaków w kosmosie? samych

050217 2237

jotpeg.gif

final cuntdown

?

zniewieściałe lewactwo na całym świecie dostaje histerii na widok prawdziwego mężczyzny w akcji. na szczęście czas lewactwa minął. 3 sekundy do fali uderzeniowej.